Eierleggende werksters

De koninginnenstof van de koningin en feromonen van het open broed onderdrukken het ontstaan van eierstokken bij de werkbijen. Bij afwezigheid van een koningin kunnen echter ook werkbijen (in geringere mate dan een koningin) overgaan tot het leggen van eitjes en het verspreiden van koninginnestof. Omdat dit onbevruchte eitjes betreft zullen er alleen darren geboren worden. Op de langere termijn gaat het volk hoe dan ook ten gronde gaan (tenzij de bijenhouder succesvol ingrijpt).

De aanwezigheid van eierleggende werksters is duidelijk herkenbaar doordat er meerdere eitjes in een cel zitten.

Het is om verschillende redenen lastig om eierleggende werksters uit een volk te verwijderen. Ze zijn in ieder geval moeilijk één voor één te traceren omdat ze niet zo gemakkelijk van de andere werkbijen te onderscheiden zijn. Het vinden van een reguliere koningin kan soms al knap lastig zijn, laat staan één of meerdere eierleggende werksters.

Het zomaar introduceren van een nieuwe koningin in zo'n volk met eierleggende werksters gaat ook vaak fout omdat het betreffende volk zichzelf niet als moerloos beschouwd. Het accepteert dus ook niet zomaar een ander koningin.

Bijenhouders hebben verschillende methode ontwikkeld om toch succesvol nieuwe koninginnen in zo'n volk te kunnen brengen:

- Open broed toevoegen: een paar weken achtereen (vanuit een ander volk) open broed in het volk brengen totdat het volk moerdoppen gaat bouwen. Op dat moment kan de bijenhouder een nieuwe koningin inbrengen of het volk zelf een 'eigen' koningin laten maken.

- Afschudden: de ramen met bijen worden op een afstand van het volk afgeschud. De eierleggende werkster kunnen niet meer vliegen en kunnen dus niet meer terug naar het volk waar de bijenhouder inmiddels een in een kooitje beschermde koningin in heeft gedaan. In de toegang tot dat kooitje zit voedsel, zodra dat is weggegeten zijn het volk en de koningin aan elkaar gewend en vervolgens kan de koningin zonder gevaar in het volk gaan rondlopen.

Indruk-Kooitje (engelstalig: Push in Cage): een nieuwe koningin wordt met behulp van een kooitje (waar geen bodem inzit) vastgezet op een stukje raat met uitlopend broed. Het uitlopende broed zal haar meteen accepteren en voor haar zorgen. Als dan na een tijdje het indruk-kooitje wordt verwijderd dan wordt de nieuwe koningin gemakkelijker geaccepteerd.

Verenigen met een moergoed volk: op die manier wordt het moergoede volk versterkt zodat dat (nog) sneller kan groeien. De feromonen van de koningin en het open broed zal de neiging tot het leggen van eitjes door de eierleggende werksters onderdrukken.