Layens kast
Omschrijving
Georges De Layens (1834 - 1897) introduceerde in Frankrijk als een van de eersten een kast met losse ramen. De door hem ontwikkelde kast heeft een vaste bodem en ramen met direct aan elkaar sluitende toplatten (zie ook de TBH).
De Layens kast wordt van boven afgesloten met een deksel die middels scharnieren aan de voorkant van de kast vastzit. Het vlieggat zit onderin midvoor.
Layens wilde in deze kast voldoen aan de door Huber beschreven ruimtebehoefte voor het broednest van een bijenvolk. De ramen van deze kast hebben daarom de tamelijk forse afmeting van 31 x 37 cm.
De verticale latten van deze ramen rusten op de bodem van de kast zodat het gewicht van de ramen niet alleen door de oortjes van de ramen wordt gedragen.
In de Layens kast staan de ramen in koudbouw. Het broednest van normaal gesproken 9 ramen zit daarbij in de midden. De honing wordt geoogst vanuit de ramen aan de beide buitenkanten. In de winter wordt het broednest door ingeplaatste wanden van de rest van de kast afgeschermd.
De standaard Layens kast heeft zo'n 14 ramen, maar er zijn ook Layens kasten tot wel 24 ramen breed, en voor kleine volken zijn er ook smallere.
Voordelen:
- De koningin blijft in het broedgedeelte en gaat nimmer elders leggen. Wat dat betreft geen moerrooster nodig
- Door vast bodem gemakkelijk verplaatsbaar.
Nadelen:
- De zware en daardoor moeilijk hanteerbare ramen.
- De kast heeft een vaste grootte en kan niet flexibel worden uitgebreid (zoals bij verticale kasten wel kan).
- Je laat, in verhouding tot andere kasten, veel honing aan de bijen.
In 1941 publiceert Jean Hurpin "La ruche de Layens modernisée" waarin hij een modernere versie van de Layens kast publiceert.
Hij maakt de honingkamerramen aan de zijkanten korter (31 x 20,9 cm), en sluit de hierdoor overblijvende ruimte aan de onderkant simpelweg af. Ook zet hij de kast op pootjes, en plaats hij de vliegplank ("planche de vol") iets verder naar onder. Aldus wordt het bijna meer een soort van meubelstuk (zie de foto op het kaft links).
Jean Hurpen verandert niets aan het grote broednest, dat blijft onveranderd de kern van de Layens kast. Als je elk van de honingramen voor de helft meetelt blijft ook de totale raat-inhoud van de kast hetzelfde als de 14 ramen van het origineel van Layens.
De hierboven vermelde raammaten zijn niet geheel uniform. Er wordt bijvoorbeeld ook melding gemaakt van Layens raammaten van 35 x 30 cm (broedkamer) en van 31 x 18 (honingkamer).
Datering en Voorkomen
Deze kast wordt sinds het eind van de 19e eeuw gebruikt in Frankrijk ("Ruche Layens"), maar wordt vooral nog steeds volop gebruikt in Spanje ("Colmena Layens"). Dat laatste vooral omdat het een gemakkelijk naar verschillende drachten te vervoeren kist is.
