Basiscursus: De plagen en ziekten van onze honingbij - de varroamijt.


  • De varroamijt (varroa destructor):

    • is een parasiet van een - in verhouding tot onze Westerse honingbij - behoorlijke grootte,

    • maakt gaten in het exoskelet, en voedt zich dan met de vetten van de pop of volwassen honingbij (en dan vooral voedsterbij),

    • is van oorsprong een parasiet van de Aziatische honingbij (Apis cerana), en

    • heeft de overstap van de Aziatische- naar onze Westerse honingbij kunnen maken doordat de mens deze twee soorten in hetzelfde gebied ging houden (van oorsprong waren die leefgebieden strikt gescheiden).


  • De gevolgen van een varroabesmetting:

    • De varroamijt is een drager/overbrenger van verschillende honingbij-ziekten.

    • Parasiteert vooral op de vetlichaampjes van pop of bij:

      • verlaagt de ziekte-weerstand van de getroffen honingbijen, en

      • zorgt voor een lagere kwaliteit (vetheid) van voedster- en winterbijen,
        die hierdoor minder in staat zijn om een volgende generatie groot te brengen.

    • Volkssterfte in de winter.


  • De voortplanting van de varroamijt:

    • De voortplanting vindt alleen in gesloten bijenbroedcellen plaats.

      • Het leven van de varroamijt
        vindt hoe dan ook grotendeels plaats in gesloten broedcel.

      • De varroamijt is kwetsbaar in broedloze perioden;
        zwermperiode = vermindering varroa.

    • Het varroavrouwtje stapt vlak voor het sluiten in de broedcel.

      • De varroamijt kan dat moment herkennen doordat bijenlarven van verschillende leeftijden verschillende (gehaltes) feromonen afgeven.

      • Er kunnen ook meerdere varroavrouwtjes tegelijk in één broedcel stappen.

    • Na 2,5 dag wordt het 1e eitje gelegd = onbevrucht = mannetje

    • Vervolgens wordt na elke 25 - 30 uur een bevrucht eitje = vrouwtje gelegd.

    • Van ei tot volwassen varroamijt duurt 7 - 8 dagen,
      waarna de paring (veel inteelt) plaats vindt.



    • In de praktijk ontstaan er gemiddeld:

      • in de 12 dagen werksterbroed 2 extra vrouwtjes, en

      • in de 15 dagen darrenbroed 3 extra vrouwtjes.

    • De varroamijt heeft in interactie met het gedrag van de Aziatische honingbij
      een voorkeur voor darrenbroed ontwikkeld.

    • Een varroavrouwtje stapt in haar leven 2 tot 3 keer in een broedcel om voort te planten.


  • De verspreiding van de varroamijt:

    • door de imker:
      • via het tussen verschillende volken uitwisselen van broedramen
      • door het van elders betrekken van volken
      • door het over flinke afstanden verplaatsen van volken

    • door de bijen:
      • door het roven bij andere volken
      • door rondtrekkende darren
      • door vervlieging van bijen
      • door het zwermen.


  • Bestrijding varroamijt volgens door WUR aanbevolen 3-gangen-menu: