Propolis

Uit de bijenwoning gewonnen, waarschijnlijk afgestoken, stukken propolis.

Onze honingbij maakt propolis uit hars, bijenwas, stuifmeel en eigen secreties, en gebruikt deze als een verdedigingslinie tegen zowel kou als ziektes. Ze maken er kieren en spleten mee dicht, en bedekken er de bijenwoning mee. Zo krijgen bijvoorbeeld ook alle broedcellen een vliesdun laagje propolis om het broed tegen infecties te beschermen.

De samenstelling van propolis

Globaal bestaat propolis voor ongeveer 50% uit hars, voor ongeveer 30% uit zelfgemaakte bijenwas, en voor ongeveer 5% uit stuifmeel. Hier voegt de honingbij ook nog andere bestanddelen (zoals enzymen) aan toe.

Aangezien de bijen veel van de grondstoffen van propolis uit de omgeving van de bijenwoning halen, hangt daar dus de preciese samenstelling van propolis ook voor een groot deel vanaf. Al met al bevat de door de bijen gemaakte mix echter altijd verschillende organische- en aminozuren, vitaminen, mineralen en zeer belangrijk: bioflavonoiden.

Geschiedenis van propolis

Propolis komt uit het Grieks en betekent Pro= voor Polis= stad, hetgeen zich laat vertalen als bescherming voor de stad of beschermer van de stad. Met de stad wordt hier bedoeld de stad van de bijen ofwel de bijenwoning. In deze "stad" speelt propolis een belangrijke rol.

De Grieken ontdekten de geneeskrachtige eigenschappen van Propolis bij het behandelen van zowel wonden als "ongeneeslijke ziekten".

Hippocrates zelf, de vader van de moderne geneeskunde, schreef Propolis voor ter genezing van wonden en zweren, zowel inwendig als uitwendig.

Voor de Egyptenaren had de bij een religieuze betekenis, en was zij een symbool van moed en waardigheid. Propolis werd door de Egyptenaren als medicijn gebruikt voor allerlei ziekten.

De Romeinen vereerden de bij ook en gebruikten Propolis op grote schaal. Volgens de legende heeft de Romeinse God Jupiter zelfs de mooie Melissa getransformeerd in een bij zodat zij het wonderbaarlijke geneesmiddel Propolis kon produceren.

Plinius de Romeinse historicus heeft over propolis gezegd: De huidige artsen gebruiken propolis als medicijn omdat het steken, splinters etc. die zich in het bindweefsel hebben vastgezet verwijdert. Propolis reduceert zwellingen, verzacht eeltplekken en spierpijn en het geneest wonden die schijnbaar niet meer te helen zijn.

De voortgaande Europese interesse voor propolis blijkt onder andere uit John Gerard’s beroemde History of Plants uit 1579. Hierin wordt verwezen naar propolis als een stof die een snelle en effectieve genezing biedt voor vele aandoeningen. Nicolas Culpeper vertelt ons in zijn Compleat Herbal dat "propolis buitengewoon goed is tegen koorts en ontstekingen in vele lichaamsdelen en verkoeling biedt bij brandende wonden".

De ontwikkeling van de moderne geneeskunde is echter vaak voorbijgegaan aan de waarde van propolis en andere natuurlijke geneesmiddelen. Eigenlijk is het pas in de laatste 20-30 jaren dat de moderne geneeskunde, vooral in Oost-Europa, propolis weer als geneeskundig middel is gaan gebruiken, bestuderen en de geneeskrachtige eigenschappen ervan is gaan waarderen.

In onderstaand filmpje zie je de bijen met propolis in de weer. <VideoFlv>/movies/propolis.flv</VideoFlv>

De voor de mens helende effecten van propolis

In de laatste decennia is veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar de helende effecten van propolis. Deze onderzoeken hebben uitgewezen dat het gebruik propolis helend kan zijn bij:

• Bloedstoornissen
  • Chinese onderzoekers ontdekten het effect ervan bij de behandeling van hypertensie, arteriosclerosis en problemen met hart- en bloedvaten. De Europese wetenschapper V. Balalykin leert ons dat propolis de witte bloedcellen helpt bij het wegspoelen en verteren van bacteriën en andere afvalstoffen in het bloed.
• Stooornissen in het maag/darm kanaal
  • Wetenschappers en artsen uit de Sovjet Unie hebben aangetoond dat propolis de vorming van zweren en abcessen kan voorkomen, alsook het genezingsproces kan bespoedigen.
• Huidproblemen
  • Onderzoeken in Amerika, Polen en Rusland hebben aangetoond dat acne, allergieën, herpes en andere dermatologische aandoeningen allemaal reageerden op behandeling met propolis.
• Pijnlijke menstruaties, en vaginale infecties
• Kanker

Propolis wordt geprezen als een natuurlijk antibioticum zonder de bekende bijverschijnselen. Het Nationale Hart en Long Instituut in Londen heeft aangetoond dat de bioflavonoiden in propolis zelfs sommige bacteriën kunnen vernietigen die tegenwoordig resistent zijn tegen moderne synthetische antibiotica.

Toepassingen en gebruik

Vroeger werd propolis opgelost in alcohol, als verf voor houtwerk en bij de vioolbouw gebruikt.

Het werd verwerkt in rookstaafjes en de Egyptenaren gebruikten het voor het balsemen van hun doden. Ofschoon de werkzaamheid bij de behandeling van wonden en zweren al van oudsher bekend was, is men in de medische wereld pas sinds de laatste jaren opnieuw aandacht aan propolis gaan besteden.

Kithars heeft een duidelijke aangetoonde antibiotische werking, waardoor zijn nut bij de wondbehandeling verklaard is.

Tincturen en preparaten van propolis worden voor de ontsmetting van de mondholte en de bestrijding van paradontosis gebruikt.

Bij de tandbehandeling hebben ze een licht verdovende werking. Kauwen van kithars schijnt de ademhalingswegen te verruimen.

Ook wordt succes vermeld bij behandelingen met propolis tegen virusgriep, maag- en darmontstekingen en eczema's van verschillende aard.

Als een voedingssupplement:

Propolis kan gebruikt worden als een veilig, non-toxisch voedingssupplement en blijkt nuttig voor bescherming tegen verkoudheid, hoesten, griep en andere virussen.

Het blijkt ook effectief te zijn bij:

Keelpijn: Neem een paar druppels propolis op volkoren brood of gebruik het als gorgeldrank.

Ademhalingsproblemen: hoestbuien, verkoudheid, astma, bronchitis, verstopte holten. Neem de druppels of 2 gr. capsules / tabletten per dag.

Ontstoken lippen/tandvlees/tanden/kiezen en andere mondverzorging- problemen: gebruik de druppels als een gorgeldrank, of drink het met kruidenthee (desgewenst met toevoeging van honing).

Huidbehandeling: smeer het gebied direct in met propolisdruppels of gebruik de crème. Goed tegen acne. Kan nuttig zijn voor de behandeling van eczeem, herpes, psoriasis.

Kneuzingen en Brandwonden: de ontsmettende en genezende kwaliteiten van propolis hebben een genezend effect op wonden en brandplekken. Breng een beetje crème aan op de pijnlijke plek of gebruik een paar druppels propolis.

Artritis en Reumatische aandoeningen: In de laatste jaren wordt propolis zeer succesvol gebruikt voor de behandeling van artritis e.a. reumatische aandoeningen. Neem om te beginnen 2 gr. capsules / tabletten per dag gedurende twee weken.

Enkele waarschuwingen

Aangaande het gebruik van propolis zijn echter enkele waarschuwingen op zijn plaats:

• Ongeveer één op de 2000 mensen is allergisch voor propolis. Dit kan dus beter vooraf getest worden door wat propolis op een stukje dunne huid te doen (bijvoorbeeld de holte van de elleboog), en dan te bekijken of die plek rood en branderig wordt. Als dat het geval is dan kun je propolis dus beter niet gebruiken.
• Propolis kan de werking van medicinale bloedverdunnende middelen versterken. Het is dus verstandig om dat te (laten) controleren.

Raadpleeg in twijfelgevallen altijd een arts of specialist!!!

Propoliskeuring

De "Nederlandse Commissie voor Bijenproducten" heeft aangaande de door bijen gemaakte producten keuringsreglementen opgesteld. Ruwe propolis valt onder klasse 16. Propolistinctuur en andere afgeleiden vallen dus niet onder deze keuringen, en dat is ook logisch want daar zijn 1001 varianten op te verzinnen, en hoe keur je dan.